اهمیت استفاده از گیاهان بومی در فضای سبز کشور ایران
گیاهان بومی جزء میراث طبیعی یک کشور محسوب شده و سرمایههای ارزشمند آن بهحساب میآیند که دامنه کاربردی گستردهای نظیر ارزش زیباشناختی، صرفه اقتصادی و توانایی ذاتی در بهبود اکوسیستم دارند. این گیاهان شامل درختان، درختچهها، گیاهان پوششی، گیاهان گلدار و غیره هستند. به طورکلی گیاهان به دلیل سازگاری طولانیمدت با شرایط محیطی هر منطقه دارای تحمل بالا به شرایط سخت هستند که میتواند در عرصههای فضای سبز کاربرد داشته باشد.
تنوع گیاهان بومی در ایران
ایران یکی از مراکز مهم تنوع گیاهی است که میتواند در افزایش تنوع در اکوسیستمهای مناظر شهری مؤثر واقع شود. بهعنوان نمونه در یک منطقه 580 هکتاری از رشتهکوه زاگرس 170 گونه گیاهی وجود دارد که از این تعداد 12 گونه زینتی 15 گونه درختچه و درخت وجود دارد که قابلیت استفاده بهعنوان گیاهان فضای سبز را دارند.
بر این اساس تعداد 10 گونه آن انحصاری کشور ما میباشند که تاکنون بررسی و تجاریسازی استفاده از آنها در عرصههای فضای سبز صورت نگرفته است. بهعنوان مثال، گونه افرا کیکم (Acer monspessulinum)، زبانگنجشک بومی (بینو) (Fraxinus rotundifolia)، دافنه (Daphne stapfii)، خرزهره بومی (Neruim sp)، محلب (Cerasus mahaleb) و غیره گونههای انحصاری کشور هستند که علاوه بر سازگاری بالا با شرایط مناطق مرکزی دارای تحمل بالای به کمآبی و تنش خشکی هستند.
متاسفانه بسیاری از گونههای درختی عرصههای طبیعی کشور در خطر تهدید و یا در معرض انقراض قرار دارند بهعنوان مثال، گونه افرا کیکم از گونههای ارزشمند که قابلیت استفاده در فضای سبز را دارا است ولی امروزه در عرصه طبیعی این گیاه در معرض انقراض قرار گرفته است. بنابراین، دستیابی به روش مؤثر تکثیر و تولید انبوه این گونههای گیاهی میتواند در احیای جنگلها، مراتع و همچنین کاربرد آنها در فضاهای سبز کشور برای افزایش تنوع گیاهی و ایجاد فضای سبز پایدار ضروری بهنظر میرسد.
راهکار موثر در حفظ گیاهان بومی کشور
تولید و تکثیر گیاهان بومی باید از تمامی جوانب بهطور اصولی و بهدرستی انجام شود، زیرا روند تولید نهال این گونههای گیاهی زمانبر، حساس و با صرف هزینههای زیاد هست؛ ازاینرو ضروري است که حساسیت و دقت بیشتري در این راستا به کار گرفته شود.
به طورکلی چگونگی تکثیر و زادآوری، کشت و پرورش در شرایط گلخانه و خزانه، نحوه استقرار در بستر اصلی، مراقبتهای ویژه، مبارزه با آفات و امراض احتمالی و سایر نیازهای اکولوژیک گونههای بومی نیازمند پژوهشهای دامنهدار بر پایه دانش و تخصص میباشد.
لذا به منظور دستیابی به این هدف، شرکت دانش بنیان پایامنظر زندهرود با کادری متخصص و بهرهگیری از علم و تجربه در زمینه تکثیر و تولید انبوه گونههای بومی در حال انقراض و معرفی این گونهها جهت کاربرد در عرصههای مختلف منظر در حال فعالیت می باشد.