تاثیر استفاده چمنهای متحمل به خشکی بر فضای سبز کشور ایران
چمنها، يکي از ملزومات اصلي منظر است که بهعنوان مهمترین گياه پوششي و زمینه اصلی برای کاشت سایر گیاهان در فضای سبز شناخته شدهاند. از میان هزاران گونه گیاهی رشدیافته در نیمکره شمالی تنها تعداد معدودی از این گیاهان به عنوان چمن در فضای سبز کاربرد دارند. این در صورتی است که با نگاهی بر شرایط آب و هوای خشک و نیمهخشک ایران در هنگام احداث مناطق چمنکاری شده توجه به میزان آب در دسترس و همچنین انتخاب ارقام مقاوم بر حسب نوع و کاربرد در کاهش هزینهها از نقش اساسی یرخوردار است.
چرا حضور چمن در فضای سبز ضروری می باشد؟
چمن به دلیل داشتن ظاهری زیبا و جذاب، مقاومت در برابر پاخوری و کوتاه شدن و ایجاد آرامش روحی و روانی قرنهاست بصورت فرشی سبز زمینه بسیاری از طرحهای فضای سبز را تشکیل میدهد. چمنها از لحاظ شکل ظاهری، نیازهای محیطی (نیاز آبی، نوری و حرارتی)، نیازهای نگهداری و کاربرد بسیار متنوع هستند، بنابراین انتخاب نوع چمن و به دنبال آن مدیریت صحیح آن از مهمترین عوامل طول عمر و زیبایی چمن میباشد.
مشکلات رایج احداث زمینهای چمن در کشور ایران
از دیرباز تاکنون بذور چمنهاي موردنیاز فضاهاي سبز کشور توسط شرکتهای واردکننده از کشورهاي اروپائی تأمین میشود و ارقام چمنهاي تعیینشده و محل تولید بذور اینگونه چمنها مناسب شرایط کشور بهویژه مناطق مرکزي ایران نبوده و بسیاری از آنها نیاز آبی بالایی دارند. از سوی دیگر بسیاري از گونههای چمنی متداول در منظر به مدیریت قوي براي نگهداري نیاز دارند و حتی ممکن است در شرایط تنش آبی بهسرعت از بین بروند. در نتیجهی استفاده از ارقام وارداتی چمن، هزینههای متعددی به کشور تحمیل نموده است.
لذا ایجاد زمین چمنکاری شده مستلزم هزینههای زیادی است و با توجه به آب و هوای خشک و نیمهخشک ایران، در احداث مناطق چمنکاری شده میزان آب در دسترس بسیار مهم و تعیینکننده است که انتخاب ارقام مقاوم بر حسب نوع و کاربرد میتواند در کاهش هزینهها نقش اساسی داشته باشد، دراینارتباط میتوان به قابلیت استفاده از ژنوتیپهای بومی چمن در ایران توجه نمود.
راهکار اساسی در رابطه با مشکلات چمنکاری در ایران
یکی از مهمترین راهکارهاي موجود براي داشتن چمـن در مناطق خشک و نیمه خشک استفاده از گونههاي مقاوم به خشکی است. در مناطقی که محدودیت آب وجـود دارد، استفاده از گونهها و ارقام باریکبرگی که قابلیـت اجتنـاب، تحمل و یا فـرار از خشـکی را داشـته باشـند، بـراي حفـظ کیفیت چمن لازم اسـت. کشـت چمنهای مقـاوم بـه خشکی میتوانـد اثـر معنـیداري بـر کـا هش مصـرف آب آبیاري داشته باشد.
بر این اساس شناسایی گراسهاي بومی هر منطقه كه پتانسیل استفاده بهعنوان چمن را دارند و جایگزینی آنها بهجای گونههاي رایج چمن كه نیاز آبی زیادي دارند یکی از روشهاي مدیریت منابع آبی در مناطق است که باید چمنكاري باشد. در این راستا، طی بررسیهای انجامشده توسط برخی از اعضای شرکت دانشبنیان پایامنظر زندهرود در سالهای اخیر، لاینهای متحمل به خشکی از دو گونه بومی چمانواش بلند (Festuca arundinacea) و چایر معمولی (Cynodon dactylon) حاصل گردید که منجر به امکان استفاده و جایگزین کردن بهجای چمنهای متداول فضای سبز به منظور سازگاری و ایجاد فضای سبز متحمل با خشکی درکشور عزیزمان خواهد شد.